Franciszkanie zostali osadzeni w Barczewie tuż po lokacji miasta, w 1364 roku. Barczewo jako jedyne na Warmii w przywileju lokacyjnym posiadało zapis o możliwości powstania zakonu w mieście. Kościół powstał w latach 1380-90 i stanowił południowe skrzydło czworobocznego założenia klasztornego. W 1584 biskupem i władcą Warmii został bratanek Stefana Batorego, Andrzej Batory. Osadził on w zrujnowanym i opustoszałego w wyniku reformacji klasztorze bernardynów (podczas reformacji protestanckiej prowincja saska upadła, niebawem mnisi opuścili zabudowania klasztorne), którzy przebudowali świątynię w stylu renesansowym i przyczynili się do powrotu jego świetności – tak kultowej, jak i architektonicznej. Kościół przekryto wówczas nowym sklepieniem. Kaplica św. Antoniego została dobudowana do kościoła przez kardynała Andrzeja Batorego. Co roku przybywały tu tradycyjne „łosiery”, czyli piesze pielgrzymki mieszkańców całej niemal Warmii. Kard. Andrzej Batory w roku 1598 wystawił sobie, oraz swemu bratu Baltazarowi słynny, renesansowy nagrobek autorstwa Wilhelma i Abrahama van der Blocke. Na podwójnym pomniku przedstawiono leżącą figurę Baltazara (w dolnej strefie) i klęczącą figurę Andrzeja (pod arkadą). Autorem dwóch figur aniołów jest Chrystian Bernard Schmidt z Reszla. Grób ten nie stał się jednak miejscem wiecznego spoczynku kardynała – w 1599 został bowiem księciem Siedmiogrodu, a po wyjeździe z Warmii w tym samym roku zamordowany w Pasztorbükk i pochowany w Białogardzie Siedmiogrodzkim.
W 1632 został w kościele bernardynów pogrzebany kanonik warmiński, Paweł Górnicki. W XVII i XVIII wieku działał w Barczewie główny ośrodek kultu św. Antoniego. W 1810 zaborcy pruscy skasowali konwent bernardynów, a w klasztorze urządzono więzienie, które istnieje do chwili obecnej. Zakonnicy wrócili do Barczewa po II wojnie światowej. Oprócz kościoła zachowała się część starego klasztoru. Przy południowej ścianie wybudowano dom mieszkalny dla zakonników.
Świątynia posiada bogaty wystrój wnętrza, głównie z XVII i XVIII wieku. Znajduje się tam osiem barokowych ołtarzy, w tym ołtarz główny z 1736 roku oraz dwa ołtarze boczne po obu stronach łuku tęczowego, datowane na lata 30-te XVIII wieku. Ich pochodzenie początkowo przypisywano Krzysztofowi Peuckerowi z Reszla, jednak najnowsze badania wskazują na jego następcę Jana Chrystiana Schmidta. Lewy poświęcony jest Świętemu Krzyżowi, prawy zaś ofiarowany Matce Boskiej Szkaplerznej. Ściany kościoła zdobią cztery inne ołtarze, stanowiące wspólną kompozycję architektoniczną: kompozycja rzeźb św. Rocha i św. Jana oraz obrazów św. Józefa i św. Barbary (lata 30-te XVIII wieku), ołtarz św. Franciszka (z 1745 roku), obraz św. Bonawentury i rzeźby świętych bernardyńskich, ołtarz św. Anny, ołtarz św. Antoniego (lata 30-te XVIII wieku). Rokokowa ambona pochodzi z pracowni Krzysztofa Pervangera z Tolkmicka. W posadzce kościoła znajduje się płyta nagrobna biskupa warmińskiego Piotra Tylickiego z 1655 roku, natomiast w chórze zachowały się manierystyczne stalle zakonne z początku XVII wieku.
Church of St Andrew the Apostle
T
he Franciscans were settled in Barczewo shortly after the town’s foundation, in 1364. Barczewo was the only one in Warmia which was granted the town charter including a record allowing to establish an Order within its boundaries. The church was built in the years 1380-90 and was the southern wing of the four-sided monastery complex. In 1584, the nephew of Stephen Báthory, Andrew Báthory, became the bishop and ruler of Warmia. He had brought Bernardine monks and settled them in a ruined and abandoned, as a result of the Reformation, monastery. They rebuilt the temple in the Renaissance style and contributed to the return of its cult and architectural splendour. The church was then covered with a new vault. St Anthony Chapel was added to the church by Cardinal Andrew Báthory. Every year, here came the traditional „łosiery,” which were the votive pilgrimages of almost all Warmia inhabitants. In 1598, Card. Andrew Báthory ordered the construction, for himself and his brother Balthazar, of the famous Renaissance tombstone of the authorship of Wilhelm and Abraham van der Blocke. The double statue shows the lying figure of Balthazar (in the lower part) and the kneeling figure of Andrew (under the arcade). The author of the two figures of angels is Christian Bernard Schmidt from Reszel. However, this tomb did not become the cardinal’s eternal resting place – in 1599 he became the Prince of Transylvania, and after leaving Warmia in the same year, he was murdered in Pasztorbükk and buried in Białogard Siedmiogrodzki (Belgrade of Transylvania). In 1632, Paweł Górnicki, a Warmian canon, was buried in the Bernardine church, which, in the 17th and 18th centuries, was the main centre of the cult of St Anthony. In 1810, the Prussian invaders abolished the Bernardine convent, and in the monastery there was established a prison, which still exists today. The monks returned to Barczewo after World War II. In addition to the church, part of the old monastery has been preserved. A house for monks was built at the southern wall. The temple has a rich interior, mainly from the 17th and 18th centuries. There are eight baroque altars, including the main altar from 1736 and two side altars on both sides of the rainbow arch, dating back to the 1830s. Their origin was initially attributed to Krzysztof Peucker from Reszel, but the latest research indicates his successor, Jan Christian Schmidt. The left one is dedicated to the Holy Cross, and the right one is dedicated to Our Lady of the Scapular. The walls of the church are decorated with four other altars, constituting a common architectural composition: the composition of sculptures of St Roch and St John and paintings of St Joseph and St Barbara (1830s), the altar of St Francis (from 1745), a painting of St Bonaventure and sculptures of Bernardine saints, altar of St Ann, altar of St Anthony (1730s). The Rococo pulpit comes from the studio of Krzysztof Pervanger from Tolkmicko. In the floor of the church there is a tombstone of the Bishop of Warmia, Piotr Tylicki from 1655, while in the choir there are mannerist monastic stalls from the beginning of the 17th century.
St. Andreas der Apostel Kirche
Die Franziskaner ließen sich kurz nach der Gründung der Stadt im Jahr 1364 in Barczewo nieder. Barczewo war die einzige Ortschaft in Ermland mit dem Standortprivileg, der über die Möglichkeit der Errichtung eines Ordens in der Stadt verfügte. Die Kirche wurde in den Jahren 1380-90 erbaut und war der Südflügel des vierseitigen Klosterkomplexes. 1584 wurde Andrzej Batory, der Neffe von Stefan Batory, Bischof und Herrscher von Ermland. Er hatte in das infolge der Reformation zerstörten und verlassenen Kloster Bernhardiner* geholt (während der protestantischen Reformation fiel die sächsische Provinz, die Mönche verließen das Kloster bald), die die Kirche im Renaissancestil wiederaufbauten und zur Rückkehr seine ikonische und architektonische Pracht beigetragen haben. Die Kirche wurde dann mit einem neuen Gewölbe bedeckt. Die St. Anthony Kapelle wurde der Kirche von Kardinal Andrzej Batory hinzugefügt. Jedes Jahr kamen traditionelle „łosiery” hierher, d. h. zu Fuß pilgerten Bewohner aus fast ganz Ermland. 1598 errichtete Kardinal Andrzej Batory für sich und seinen Bruder Balthazar den berühmten Renaissance-Grabstein von Wilhelm und Abraham van der Blocke. Die Doppelstatue zeigt die liegende Figur von Balthazar (in der unteren Zone) und die kniende Figur von Andreas (unter der Arkade). Der Autor der beiden Engelsfiguren ist Christian Bernard Schmidt aus Reszel. Dieses Grab wurde jedoch nicht zur ewigen Ruhestätte des Kardinals – 1599 wurde er Prinz von Siebenbürgen, und nachdem er Warmia im selben Jahr verlassen hatte, wurde er in Pasztorbükk ermordet und in Białogard Siedmiogrodzki begraben. Im Jahr 1632 wurde Paweł Górnicki, ein ermlandische Kanon, in der Bernhardinerkirche beigesetzt. Im 17. und 18. Jahrhundert war Barczewo (Wartenburg) Hauptzentrum des Kultes von hl. Anthony. 1810 schafften die preußischen Invasoren das Bernhardinerkloster ab und im Kloster wurde ein Gefängnis eingerichtet, das bis heute besteht. Die Mönche kehrten nach dem Zweiten Weltkrieg nach Barczewo zurück. Neben der Kirche ist ein Teil des alten Klosters erhalten geblieben. An der Südwand wurde ein Mönchshaus gebaut. Die Kirche hat ein reiches Inneres, hauptsächlich aus dem 17. und 18. Jahrhundert. Es gibt acht Barockaltäre, darunter den Hauptaltar aus dem Jahr 1736 und zwei Seitenaltäre auf beiden Seiten des Regenbogenbogens aus den 30er Jahren des 18 Jh. Ihre Herkunft wurde ursprünglich Krzysztof Peucker aus Reszel zugeschrieben, aber die neuesten Forschungsergebnisse zeigen auf seinen Nachfolger Jan Christian Schmidt. Das linke ist dem Heiligen Kreuz und das rechte Mutter Gottes vom Skapulier gewidmet. Die Wände der Kirche sind mit vier weiteren Altären geschmückt, die eine gemeinsame architektonische Komposition darstellen: die Komposition von Skulpturen des hl. Roch und hl. Johann und Gemälde von hl. Joseph und hl. Barbara (30er Jahre des 18 Jh.), der Altar des hl. Francis (1745), ein Gemälde von hl. Bonaventure und Skulpturen von Bernhardinerheiligen, Altar der hl. Anna, Altar von hl. Anthony (30er Jahre des 18 Jh.). Die Rokoko-Kanzel stammt aus dem Atelier von Krzysztof Pervanger aus Tolkmicko. Auf dem Boden der Kirche befindet sich ein Grabstein des Bischofs von Ermland, Piotr Tylicki aus dem Jahr 1655, während sich im Chor manieristische Klosterstände aus dem frühen 17. Jahrhundert befinden.
*Bernhardinern –ein Zweig des Zisterzienserordens
fot. fotopolska.eu
